SAU 24 NĂM ĐÃ ĐẾN LÚC THỊ TRƯỜNG RỜI "AO" RA "BIỂN"

 

 

Ông Phạm Lưu Hưng: Nhìn lại hành trình 24 năm phát triển, tôi cho rằng TTCK Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu mà những thành viên thị trường đầu tiên như SSI - thời điểm đó khó có thể nghĩ tới. Khi ra đời, TTCK Việt Nam chỉ có 2 cổ phiếu niêm yết với 6 công ty chứng khoán (CTCK). Vốn hóa thị trường giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2005 chỉ đạt mức trên dưới 1% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Thị trường bắt đầu có sự vận động liên tục kể từ năm 2006 khi Luật Chứng khoán được Quốc hội ban hành. Tính đến cuối tháng 6/2024, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu Việt Nam đạt 7 triệu tỷ đồng – tương ứng 68,5% GDP năm 2023. Thống kê cho thấy có hơn 700 cổ phiếu và chứng chỉ quỹ đang niêm yết trên hai Sở Giao dịch Chứng khoán, gần 900 cổ phiếu đăng ký giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán của các công ty chưa niêm yết (UPCoM). Toàn thị trường ghi nhận có tới 51 doanh nghiệp vốn hóa hơn 1 tỷ USD. Với sự ra đời của nhiều sản phẩm đầu tư đa dạng như trái phiếu, phái sinh, chứng quyền... đi kèm là các sản phẩm hỗ trợ đầu tư, hệ thống báo cáo đa dạng minh bạch từ các thành viên thị trường, năng lực và tính chuyên nghiệp của các nhà đầu tư cũng được nâng cao hơn rõ rệt.
Điều này cũng khiến tôi nhớ lại thời điểm trước đây, khi TTCK mới ra đời, còn sơ khai thì những hoạt động hỗ trợ đầu tư như các báo cáo phân tích, báo cáo tài chính… chưa có nhiều. Nhà đầu tư hầu như không có cơ sở để đưa ra quyết định đầu tư. Vậy nên mới có cảnh tượng nhà đầu tư chen nhau mang tiền đi nộp vào tài khoản chứng khoán, song cũng không biết mình sẽ mua mã gì, tại sao lại mua mã cổ phiếu đó, kỳ vọng đầu tư ra sao... Thời điểm đó, SSI là một trong những CTCK đầu tiên trên thị trường có bộ phận phân tích đầu tư một cách đầy đủ, rõ ràng, hỗ trợ việc định hướng cho nhà đầu tư cá nhân và tổ chức rất nhiều.

TCCK: Vậy, thuận lợi cũng như khó khăn đối với TTCK Việt Nam từ những ngày đầu tiên tới bây giờ là gì, thưa ông?

Ông Phạm Lưu Hưng: Một trong những điểm thuận lợi làm nên những thay đổi tích cực của TTCK Việt Nam, tôi cho rằng đó là vì chúng ta là những “người đi sau”, nên có cơ hội quan sát các thị trường bạn trong việc xây dựng và tổ chức thị trường, cuộc khủng hoảng kinh tế châu Á giai đoạn từ năm 1997 - 1998 xuất phát từ Thái Lan hay bong bóng cổ phiếu dot.com là những bài học nhãn tiền cho những nhà quản lý trong ngày đầu của thị trường. Cho đến nay, chúng ta vẫn tiếp tục học hỏi và hợp tác với các thị trường phát triển để vận hành thị trường vốn Việt Nam hiệu quả và bền vững hơn.
Về khó khăn, tôi nghĩ rằng chúng ta luôn phải đối mặt với những thách thức riêng trong mỗi giai đoạn. Giai đoạn đầu sơ khai, vai trò và tác động của TTCK tới nền kinh tế, việc huy động nhân lực từ các ngành, lĩnh vực khác tham gia phát triển một thị trường còn non trẻ là điều cực kỳ khó khăn. Tiếp sau đó, chúng ta lại phải đối mặt với thử thách mới, làm sao thu hút được các doanh nghiệp và cả nhà đầu tư tham gia thị trường, chứng minh được tính hiệu quả của thị trường vốn với doanh nghiệp và nhà đầu tư. Qua mỗi giai đoạn phát triển của thị trường, chúng ta phải đối đầu với những thách thức lớn hơn, nhưng đó cũng là cơ hội để có sự phát triển cả về chất và lượng.

TCCK: Ông kỳ vọng như thế nào về sự phát triển của TTCK trong thời gian tới?

Ông Phạm Lưu Hưng: Hiện nay, TTCK Việt Nam đã có hơn 8 triệu tài khoản nhà đầu tư. Đó là một con số ấn tượng, nhưng tôi cho rằng chúng ta vẫn còn có thể làm tốt hơn được nữa trong tương lai, không chỉ là về số lượng đơn thuần, mà còn là sự phát triển về chất. Phải làm sao để TTCK trở thành nơi cất giữ, tích lũy tài sản của người dân chứ không đơn thuần chỉ là nơi mua bán, kiếm lời – đó cũng là thói quen của người dân ở các quốc gia phát triển kinh tế trên thế giới.
24 năm phát triển, TTCK sẽ tiếp tục cần phát huy vai trò là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, giảm tải áp lực đối với thị trường tiền tệ. Thị trường vốn cần đóng vai trò quan trọng hơn trong giai đoạn phát triển tiếp theo của Việt Nam, với kỳ vọng trở thành thị trường mới nổi, và không những thế, vào được top 10 các thị trường có tỷ trọng lớn trong rổ chỉ số của nhóm thị trường mới nổi.
Về nhiệm vụ trong thời gian tới, tôi cho rằng TTCK Việt Nam sẽ cần phải ngày một minh bạch hơn, nâng cao năng lực quản lý cũng như gỡ khó các vấn đề pháp lý. Mỗi thành viên thị trường cũng cần phải nâng cao khả năng tài chính, hoàn thiện hơn trong cách thức hoạt động, xây dựng nền tảng uy tín, từ đó đáp ứng được các chuẩn mực và thông lệ quốc tế. Xây dựng cơ cấu hợp lý và cân bằng giữa các mảng thị trường, đồng thời tăng số lượng và chất lượng sản phẩm, dịch vụ trên TTCK, góp phần hoàn thiện cấu trúc hàng hóa trên thị trường, từ đó thúc đẩy thanh khoản cũng như thu hút thêm nhiều nhà đầu tư, nâng cao vai trò và vị thế của TTCK Việt Nam. Nói chuẩn chỉnh thì là vậy, còn với ngôn ngữ bình dân hơn thì đã đến lúc Việt Nam rời khỏi khuôn khổ chật hẹp của chiếc “ao làng” thị trường cận biên, đáp ứng được những tiêu chuẩn khắt khe hơn của thị trường tài chính quốc tế, xứng đáng với quy mô và tầm vóc phát triển của một quốc gia có hơn 100 triệu dân và điều này sẽ mang lại lợi ích không chỉ với nền kinh tế nói chung, mà còn với tất cả các thành viên thị trường nói riêng.

TCCK: Xin trân trọng cảm ơn ông!