TRÁI PHIẾU LÀ GÌ? CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA TRÁI PHIẾU MÀ BẠN CẦN BIẾT?

Định nghĩa về trái phiếu

Khi tham gia thị trường chứng khoán, bên cạnh cổ phiếu thì nhà đầu tư đang dần tiếp cận với sản phẩm phổ biến dạo gần đây là trái phiếu. Cụ thể, trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của đơn vị phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ) với người nắm giữ trái phiếu (người cho vay, còn gọi là trái chủ).

Đặc điểm của trái phiếu mà nhà đầu tư cần biết

Đơn vị phát hành trái phiếu có trách nhiệm trả tiền lãi cố định và định kỳ (lợi tức) cho người sở hữu trái phiếu. Thời gian trả lãi có thể là 3 tháng/lần, 6 tháng/lần, 1 năm/ lần hoặc một kỳ hạn xác định khác tùy theo điều khoản của từng trái phiếu.Theo thời gian xác định trên điều khoản, khi trái phiếu đáo hạn, đơn vị phát hành trái phiếu phải hoàn trả toàn bộ tiền vay cho người sở hữu trái phiếu. Thông thường, các công ty phát hành ra trái phiếu nhằm mục đích tạo  đòn bẩy trong hoạt động kinh doanh, thực hiện được nhiều các dự án tốt, đem lại nhiều lợi nhuận trong tình trạng thị trường không mấy thuận lợi về vốn.

Trái phiếu là chứng khoán nợ nên khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu bị giải thể/ phá sản, người nắm giữ trái phiếu sẽ được ưu tiên thanh toán trước các cổ đông nắm giữ cổ phiếu. Ngược lại với người nắm giữ cổ phiếu, người nắm giữ trái phiếu không có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty và cũng không phải chịu bất kỳ trách nhiệm nào về việc sử dụng vốn vay của bên phát hành.

Phân loại trái phiếu

Các trái phiếu có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí như: Đơn vị phát hành, mức độ đảm bảo thanh toán, lợi tức, hình thức và tính chất trái phiếu.

Trái phiếu phù hợp với nhà đầu tư nào?

Khi bạn sở hữu trái phiếu do một doanh nghiệp phát hành đồng nghĩa với việc trở thành chủ nợ của chính doanh nghiệp đó. Trái phiếu được coi là một sản phẩm hữu ích, giúp danh mục chọn lựa của nhà đầu tư đa dạng, phong phú hơn trong quá trình quản lý tài sản.

Trước tiên phải nói đến lãi suất của trái phiếu hầu hết luôn cao hơn các loại lãi tiết kiệm có cùng kỳ hạn và rủi ro thấp về mặt thoái hóa vốn. Bên cạnh đó, quá trình chuyển nhượng cũng đơn giản hơn nhiều so với tiết kiệm. Tuy nhiên, các trái chủ có thể gặp rủi ro cao trong trường hợp doanh nghiệp phát hành trái phiếu hoạt động không hiệu quả, dẫn đến phá sản và không có khả năng chi trả nợ như cam kết. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng không thể bán được trái phiếu ngay tại thời điểm họ cần với mức lợi nhuận như kỳ vọng, hoặc thậm chí còn phải bỏ ra một khoản phí chỉ để bán được trái phiếu (hay còn gọi là rủi ro thanh khoản).  

Trái phiếu phát hành riêng lẻ chỉ dành cho các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp – những đối tượng có chuyên môn về chứng khoán, khả năng phân tích thiệt hại, năng lực tài chính và chấp nhận được sự rủi ro (theo Luật Chứng khoán năm 2019 – Điều 11). Cả nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức đều có thể trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp nếu thỏa mãn đầy đủ các điều kiện đưa ra.

Tiêu chí lựa chọn trái phiếu

Nhà đầu tư cần chú ý các yếu tố dưới đây để lựa chọn được trái phiếu doanh nghiệp phù hợp:

1. Canh đúng thời điểm để mua trái phiếu (dựa vào chu kỳ của chứng khoán). Cụ thể, nhà đầu tư có thể chi mạnh tay vào trái phiếu khi chu kỳ chứng khoán bị suy thoái, do tính chất của trái phiếu là rủi ro thấp, nhà đầu tư có thể coi nó như hầm trú ẩn.
2. Phân tích và đánh giá những rủi ro có thể gặp phải từ phía doanh nghiệp phát hành. Cụ thể, nhà đầu tư nên tìm hiểu về các yếu tố như vị thế của doanh nghiệp đó ra sao, khả năng tài chính như nào, hoạt động công việc có hiệu quả không, ...
3. Cân bằng được giữa lãi suất và rủi ro. Đối với các trái phiếu có lãi suất cao ngất ngưởng, nhà đầu tư không nên vội vã lao vào luôn mà cần cẩn trọng xem xét kĩ lưỡng để tránh trường hợp đó chỉ là miếng mồi nhử mà công ty phát hành tung ra để thu hút vốn vay.
4. Yếu tố cuối cùng là thời hạn của trái phiếu, nhà đầu tư cần vạch ra một kế hoạch cụ thể gồm muốn đầu tư trong bao lâu (ngắn hay dài hạn), mục tiêu là thu nhập hay lợi nhuận, ...

Bí quyết đầu tư trái phiếu

Để đầu tư hiệu quả trái phiếu, nhà đầu tư cần nắm rõ bản chất về trái phiếu. Có 2 yếu tố bắt buộc phải cân nhắc bao gồm uy tín của doanh nghiệp phát hành cũng như các điều khoản liên quan đến trái phiếu. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng cần xác định được xu hướng của thị trường và xem xét nhu cầu đầu tư của bản thân (vốn, rủi ro, thời gian).