Bản tin thị trường

Trên thị trường OMO, hôm nay NHNN hút vào 129 tỷ đồng, không có lượng OMO phát hành thêm. Trong 2 ngày đầu tuần đã không có bơm ra từ OMO, điều này trái ngược với diễn biến hôm thứ 6 tuần trước khi OMO bất ngờ tăng mạnh bơm ra với giá trị 1.065 tỷ, đảo ngược xu hướng hút ròng của nhiều ngày trước đó. Với diễn biến này thì thanh khoản của hệ thống ngân hàng vẫn chưa có gì phải lo ngại và đợt phát hành trái phiếu sắp tới lãi suất sẽ chỉ tăng nhẹ hoặc giữ nguyên. Tổng khối lượng tiền OMO còn lưu thông tính đến hết ngày hôm nay là 1.084 tỷ đồng.

Bộ Tài chính có thể lại phải áp dụng 2 biện pháp đồng thời là tăng giá xăng bán lẻ và giảm thuế nhập khẩu. Thông thường, các bước điều chỉnh tăng giá xăng là rất cao so với các bước điều chỉnh giảm. Giá xăng hiện tại là 20.600đ/lít và thuế NK là 12%, thời điểm trước 7/6 là 22.700đ/lít và 4%, vì vậy nếu tăng giá xăng thì rất có thể Bộ tài chính sẽ phải tăng ít nhất 1.000đ/lít. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới người tiêu dùng và nguồn thu ngân sách.

Nắm bắt được nhu cầu này, NĐT là các NHTM đã đòi hỏi mức lãi suất cao hơn. Tuy nhiên KBNN cũng tỏ ra không vội vàng. Giá trị chào bán khá lớn, tổng cộng 5 nghìn tỷ cho 3 kỳ hạn nhưng mức lãi suất chào bán chỉ tăng nhẹ. Sự không vội vàng của KBNN có thể lý giải bằng 4 nguyên nhân: (i) KBNN còn lượng lớn TP chưa giải ngân;

Đáng chú ý, tỷ lệ bội chi/GDP, nếu cả năm 2011 là 4,4%, thấp hơn chỉ tiêu kế hoạch 5,3%, thì 6 tháng năm nay đã ở mức trên 5%. Đây là một cảnh báo quan trọng, bởi tỷ lệ bội chi cao sẽ tác động tiêu cực đến nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, buộc phải cắt giảm đầu tƣ, chi tiêu, hoặc phải tăng vay nợ. Bội chi ngân sách cao cũng là yếu tố tiềm ẩn của bất ổn kinh tế vĩ mô.

Trên thị trường OMO, gần đây hầu như không có giao dịch dù lãi suất đã giảm xuống 8%. Tổng khối lượng tiền OMO còn lưu thông tính đến hết ngày 10.07.2012 chỉ còn 757 tỷ đồng. Điều này cho thấy thanh khoản của hệ thống NHTM đang khá tốt. Hôm nay, tiếp tục có 1000 tỷ tín phiếu NHNN đáo hạn, bổ sung thanh khoản cho hệ thống NH. Tổng số tín phiếu đạo hạn là 55.694 tỷ và còn 52.137 tỷ tín phiếu chưa đáo hạn.

Đến ngày 30/6, tổng phương tiện thanh toán chưa loại trừ giấy tờ có giá do TCTD phát hành lẫn nhau tăng 5,57% so với cuối năm 2011. Huy động vốn tăng 6,49%, trong đó huy động vốn VND tăng 8,62%, ngoại tệ giảm 2,2%. Tín dụng tăng 0,76% so với cuối năm 2011 (nếu tính cả số dư đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp và ủy thác thì tăng khoảng 1,4%). Tỷ lệ tín dụng/huy động vốn 90,33% (cuối năm 2011 là 103,23%)

Về tăng thu ngân sách, một mặt CP sẽ vẫn thực hiện những biện pháp thường làm là chống thất thu, chống buôn lậu, xử lý nợ đọng thuế …. nhưng có lẽ mặt quan trọng hơn đó là tăng thuế và tiếp tục xuất khẩu dầu ở mức cao để tăng thu từ XNK. Trong 6 tháng, thu từ dầu thô đã là 58,9 nghìn tỷ, bằng 67,7% dự toán, tăng 7,8% so với cùng kỳ và chiếm 17% tổng thu NS. Trong các loại thuế có thể tăng thì thuế NK xăng dầu có lẽ là loại thuế dễ tăng nhất trong bối cảnh kinh tế khó khăn, chính vì thế mà mức thuế hiện tại đã cao hơn gấp đôi so với hồi đầu năm.

Tái cấu trúc ngân hàng yếu kém: Trong buổi họp báo thường kỳ của Chính phủ, Vụ trưởng vụ CSTT của NHNN cho biết đã trình phương án xử lý 9 NHTM yếu kém lên Chính phủ. Chính phủ đã phê duyệt một số phương án nhưng vẫn còn một số chưa duyệt mà phải làm lại phương án trình Chính phủ phê duyệt lại. Tên của các NHTM không được NHNN công bố cụ thể. Hiện tại đã có 2 ngân hàng là TienPhongBank và Navibank được NHNN chấp thuận phương án tái cấu trúc. Về cơ bản các NHTM thường lựa chọn phương án cho cổ đông mới tham giá góp vốn để tăng nguồn lực tài chính và quản trị.

Với xử lý nợ xấu, chủ trương của Chính phủ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là yêu cầu ngành ngân hàng làm rõ thực chất nợ xấu và xem xét xử lý ngay nợ xấu bằng nguồn dự phòng rủi ro mà không chờ thành lập công ty mua bán nợ. Rõ ràng ở thời điểm hiện tại rất khó có thể huy động nguồn lực từ ngân sách để xóa nợ xấu cho các NHTM bởi ngân sách cũng đang thâm hụt lớn. Đề xuất quỹ 100 nghìn tỷ mua nợ xấu vấp phải sự phản ứng gay gắt từ phía các chuyên gia bởi nó lại làm tăng nguy cơ sử dụng tiền sai mục đích. Nhiều khả năng Chính phủ sẽ không dùng tiền mặt để giải quyết nợ xấu mà sẽ sử dụng các công cụ tài chính phái sinh trên thị trường tiền tệ.

Chỉ số bán lẻ (Retail sales): Tính chung sáu tháng đầu năm nay, chỉ só bán lẻ tăng 19,5% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá thì tăng 6,5%. Lần đầu tiên kể từ 2009, chỉ số bán lẻ giảm xuống dưới 20%. Kinh tế tăng trưởng chậm khiến thu nhập người dân bị giảm sút kéo theo sức cầu giảm.

Thâm hụt ngân sách: thu và chi NS nửa đầu năm là 318,8 nghìn tỷ và 376,8 nghìn tỷ, thâm hụt ngân sách là 60 nghìn tỷ, bằng 4,79% GDP, gần xát với chỉ tiêu 4,8% của QH đề ra và rất cao so với tỷ lệ thâm hụt NS nửa đầu 2011 là 2,82%. Thâm hụt NS tăng mạnh có nguyên nhân do giảm thu và tăng chi trong nửa đầu năm.

Theo chúng tôi, hình thức cho vay này cũng khá giống với việc cho vay bằng ngoại tệ và bắt buộc khách hàng phải bán lại ngay ngoại tệ đó cho ngân hàng. Tuy nhiên khi khách hàng trả nợ bằng USD theo cách thông thường, khách hàng sẽ phải chịu rủi ro về tỷ giá. Với hình thức mới này, khách hàng sẽ chỉ phải chịu rủi ro đồng VND bị mất giá đến 3%.

Tỷ lệ nợ xấu trong hệ thống ngân hàng đã tăng lên ~4% vào cuối tháng 3 và 4,2% vào cuối tháng 4. Theo phát biểu của thống đốc NHNN trước QH, tỷ lệ nợ xấu chiếm tới 10% tổng dư nợ tín dụng, vì vậy con số 4,2% vẫn có thể chỉ là hình thức. Tỷ lệ này cao hơn tỷ lệ nợ xấu của Indonesia (2,31%) và Malaysia (3,19%). Tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống vào 30/4 là 2.627 nghìn tỷ nên giá trị nợ xấu vào cuối tháng 4 theo báo cáo này là 110 nghìn tỷ, bằng 26,5% tổng vốn tự có và 29,5% tổng vốn điều lệ của toàn bộ hệ thống NH.

Thời điểm cuối 2011, lượng OMO lưu thông là ~60 nghìn tỷ, lượng tiền này giảm nhanh trong tháng 2 và tạo đáy mới vào cuối tháng 3 (dưới 5 nghìn tỷ). Kể từ đó đến nay, lượng OMO lưu thông là không đáng kể vì hệ thống NH dư thừa thanh khoản nên không có nhu cầu vay tiền của NHNN. Trong vài tuần trở lại đây, hiện tượng dư thừa thanh khoản của hệ thống NH đã giảm đi nhiều.

Lãi suất: Lãi suất thị trường 1 cuối tuần trước phổ biến nằm trong khoảng 9.5-10%, mức lãi suất tốt nhất được chào khoảng 11%. Sang ngày hôm nay, mức lãi suất có nhích lên, phổ biến trong khoảng 10-10,2% nhưng không còn có những khoản chào cao lên đến 11%. Các NHTMNN đã nhích lãi suất huy động lên để cạnh tranh với khối NHTMCP nhưng không còn những NHTMCP kém thanh khoản phải huy động với lãi suất cao đột biến.

Tái cấu trúc DNNN: Tính đến cuối năm 2011, tổng tài sản của các DNNN vào khoảng 1.760 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận 117 nghìn tỷ đồng, đóng góp khoảng 34% GDP của cả nước, trong đó tập trung chủ yếu ở 96 tập đoàn kinh tế, tổng công ty và một số doanh nghiệp độc lập. Mặc dù nhận được khá nhiều ưu đãi về nguồn lực nhưng hiệu quả và sức cạnh tranh của DNNN lại không tương xứng, hệ số hiệu quả sử dụng vốn (ICOR) thấp nhất trong các khối DN. Nợ phải trả của DNNN ngày tăng, hiện nay khoảng 1.044 nghìn tỷ đồng, bình quân bằng 1,65 lần vốn chủ sở hữu.