Báo cáo vĩ mô

Mức tăng +9.3% của chỉ số công nghiệp trong tháng 4 không phải là thấp so với các tháng đầu năm cũng như cùng kỳ 2018. Tuy nhiên tính chung 4 tháng đầu năm thì chỉ số công nghiệp chỉ tăng +9.2%, thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ là +11.2%. Cấu thành tăng trưởng trong năm 2019 có sự thay đổi nhẹ khi Khai khoáng giữ nguyên (cùng kỳ giảm -1.2%), còn Chế biến chế tạo tăng tương đối thấp +10.9% (cùng kỳ tăng +14%.

Ngành Khai khoáng trong tháng 4 tăng trưởng +2% (cùng kỳ giảm -5%) nhờ khai thác than tăng mạnh, đạt +13.9% (cùng kỳ chỉ tăng +2.3%). Tính chung 4 tháng, Khai thác than tăng +13%, Dầu khí giảm -4.1% (cùng kỳ tăng +4.4% và giảm -3.4%). Sản lượng than khai thác trong 4 tháng đầu năm là 15.8 triệu tấn, tăng +12.8% YoY và hầu hết được sử dụng trong nước.

Những dấu hiệu cảnh báo xuất hiện vào cuối năm 2018 đã trở thành thách thức với tăng trưởng kinh tế ngay trong quý 1/2019. GDP tăng thấp nhất 6 quý, trong đó riêng ngành Nông nghiệp tăng trưởng thấp nhất 8 quý và Công nghiệp chế biến chế tạo thấp nhất 7 quý mà nguyên nhân chính là Trung Quốc giảm nhập khẩu và Samsung giảm sản lượng. Dù không bất ngờ nhưng tăng trưởng thấp của quý 1 đặt ra nhiệm vụ cũng như trách nhiệm phải thúc đẩy nhanh cải cách nhằm tháo gỡ các rào cản trong đầu tư công cũng như phát huy các động lực tăng trưởng nằm trong khối tư nhân. Năm 2019 sẽ vẫn còn nhiều khó khăn nhưng nếu tiến trình cải cách diễn ra thuận lợi, tăng trưởng trong nửa cuối năm 2019 sẽ khả quan hơn và điều quan trọng là chúng ta sẽ có một nền tảng vững chắc để tăng tốc trong các năm tiếp theo.

GDP quý 1 tăng +6.79%, mức tăng trưởng thấp nhất 6 quý. Nông nghiệp tăng +1.84%, thấp nhất 8 quý và công nghiệp chế biến chế tạo tăng +12.35%, thấp nhất 7 quý là điều chúng tôi đã nhắc đến trong báo cáo tháng 2 và vì vậy mức tăng thấp của quý 1 không gây bất ngờ. 

Thị trường tiền tệ

Một tháng nhiều biến động, EUR mất giá hỗ trợ USD mạnh lên

Đồng Bảng Anh trồi sụt theo những diễn biến của tiến trình Brexit, có lúc phục hồi mạnh lên 1.334 USD/GPB khi EU chấp thuận lùi thời hạn 29/3 tới 12/4 nhưng rồi lại mất giá về 1.304USD/GBP do sự hỗn loạn trong nội bộ nước Anh khiến Brexit rơi vào bế tắc, biên độ dao động ±1.2% so với trung vị tháng. Trong diễn biến gần đây, Quốc hội Anh đã thông qua một dự luật cho phép tiếp tục gia hạn lần 2 để ngăn chặn Brexit không thỏa thuận tuy nhiên đề nghị này sẽ gây khó cho EU do vấp phải các vấn đề pháp lý liên quan đến cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu vào cuối tháng 5/2019.

GDP quý 1 tăng 6.79%, mức tăng trưởng thấp nhất 6 quý tuy vậy con số này vẫn cao hơn so với mức 6.58% trong ước tính hồi giữa tháng 3 của Bộ KHĐT. Nông nghiệp tăng +1.84%, thấp nhất 8 quý và công nghiệp chế biến chế tạo tăng 12.35%, thấp nhất 7 quý là điều chúng tôi đã nhắc đến trong báo cáo tháng 2 và vì vậy mức tăng thấp của quý 1 không gây bất ngờ. 

Nông nghiệp sụt giảm, Thủy sản, Chăn nuôi tương đối ổn định

Ngành nông nghiệp trong 2 tháng đầu năm đối mặt với khó khăn về cả thị trường lẫn giá nông sản. Xuất khẩu các mặt hàng nông sản chủ lực là gạo, rau quả, cà phê đều giảm so với cùng kỳ. Xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm giảm -17.5% YoY (cùng kỳ tăng +30.5%), rau quả giảm -14.4% (cùng kỳ tăng +54.6%), cà phê giảm -26.9% (cùng kỳ chỉ giảm -0.5%).

Tâm lý thị trường lạc quan hơn, đồng USD vẫn chịu áp lực mất giá

Đối đầu thương mại Mỹ - Trung và vấn đề Brexit là những nhân tố chính ảnh hưởng đến biến động của thị trường trong tháng 2. Kịch bản tồi tệ nhất là Brexit không thỏa thuận vào 29/3 và Mỹ chính thức tăng thuế bổ sung vào hàng hóa Trung Quốc từ 1/3 đã không xảy ra hoặc khó có thể xảy ra đã khiến cho các hàng hóa trú ẩn là vàng, JPY và trái phiếu chính phủ quay đầu giảm giá sau khi tăng mạnh trước đó. Cụ thể, giá vàng giảm 2.1% so với đỉnh ngày 20/2/2019, JPY giảm 2.3% MoM, lợi tức TPCP Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng 9bps so với tháng trước, đồng GPB hồi phục khi tăng 1.2% so với USD.

2 tháng đầu năm 2019, chỉ số công nghiệp của Việt nam tăng 9,2% YoY, thấp hơn nhiều mức tăng 13,7% của cùng kỳ năm 2018 do công nghiệp chế biến chế tạo tăng 11.5% (cùng kỳ tăng 16%), khai khoáng giảm 4,7% (cùng kỳ tăng 2.9%). Sản phẩm công nghiệp chủ đạo là điện tử chỉ tăng 5.2% trong khi cùng kỳ tăng tới 38.3% do sản xuất điện thoại giảm sút. Trong 2 tháng đầu năm, sản lượng điện thoại di động giảm 7.6% xuống 28.5 triệu chiếc (cùng kỳ tăng 14.6%, đạt 33.9 triệu chiếc). Điều này đã được dự báo từ trước do Samsung thay đổi kế hoạch và giảm sản lượng sản xuất tại Việt nam. Tăng trưởng công nghiệp thấp sẽ làm giảm đáng kể tốc độ tăng trưởng GDP trong quý 1/2019.

Đồng USD suy yếu, vàng tăng giá mạnh

Trước những lo ngại về tăng trưởng kinh tế chậm lại và đóng cửa Chính phủ kéo dài, ngay từ những ngày đầu năm 2019, FED đã đưa ra thông điệp về lộ trình tăng lãi suất chậm hơn và chính thức phát tín hiệu ngừng tăng lãi suất sau phiên họp hai ngày vào cuối tháng. Chu kỳ tăng lãi suất của FED kéo dài 3 năm qua được cho là đã chấm dứt và mở ra cánh cửa cho việc cắt giảm lãi suất trong trường hợp cần thiết. Đồng USD vì thế cũng giảm giá khá mạnh trong tháng qua, chỉ số DXY mất mốc 96, giảm về 95.6 vào cuối tháng.

Chỉ số công nghiệp tháng 1 giảm thấp chủ yếu do Tết Nguyên đán năm nay vào đầu tháng Hai nên các doanh nghiệp tập trung sản xuất hàng hóa phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong dịp Tết từ tháng 12/2018. Dù vậy 7.9% vẫn là thấp so với trung bình cùng kỳ.

Công nghiệp Điện tử tăng rất thấp do nền cao của cùng kỳ và do sản xuất điện thoại giảm sút. Số lượng điện thoại sản xuất trong tháng 1/2019 giảm -5.4% so với cùng kỳ.

Năm Mậu Tuất sắp qua, năm Kỷ Hợi gần tới. Ở thời điểm trước thềm năm mới, điều chúng tôi muốn chuyền tải nhất từ báo cáo Vietnam Chartbook năm 2018 đó là “HY VỌNG”. Những quyết tâm đưa Việt nam cất cánh không còn mơ hồ mà đã và đang biểu hiện qua các con số. Các chỉ số về đầu tư, tỷ giá, lạm phát, thâm hụt, xuất nhập khẩu cho thấy sự trỗi dậy mạnh mẽ của khối kinh tế tư nhân trên nền tảng tài khóa và tiền tệ đang được củng cố vững chắc. Trong bối cảnh thế giới diễn biến rất phức tạp, chính sách điều hành đúng đắn cùng quyết tâm của người dân và doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để đưa Việt nam vượt qua thử thách, hướng tới một lộ trình tăng tốc không xa.

Năm 2018 khép lại là một năm nhiều thành công của thương mại Việt Nam. Cán cân thương mại thặng dư năm thứ ba liên tiếp với giá trị xuất siêu cao kỷ lục đạt 6.8 tỷ USD, trong đó riêng khối FDI xuất siêu 30.1 tỷ USD. Xuất nhập khẩu tuy tăng chậm hơn năm 2017 nhưng vẫn đạt tốc độ tăng trưởng tích cực. Tổng giá trị xuất khẩu tăng 13.2% đạt 243.5 tỷ USD, nhập khẩu tăng 11.1% đạt 236.7 tỷ USD, tổng kim ngạch hai chiều đạt 480 tỷ USD, tương đương 196% GDP, đưa Việt Nam vào nhóm các nước có độ mở lớn nhất thế giới.

Quý 4 cải thiện với nhiều bất ngờ (và bất thường?)

Tăng trưởng GDP quý 4 đạt +7.31%, cao nhất 3 quý, kéo tăng trưởng chung của cả năm lên +7.08%, cao hơn đáng kể mục tiêu 6.6%-6.8% và là mức cao nhất kể từ sau khủng hoảng 2008. Như vậy là phải mất tới 11 năm, Việt nam mới có thể quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng trên 7%, dù đây chưa phải là con số thực sự ấn tượng nếu so với chính Việt nam trong các năm 2003-2005 và so với tốc độ tăng trưởng trên 10% của các quốc gia Châu Á trong giai đoạn chuẩn bị “hóa rồng”.

GDP quý 4 tăng 7.31%, cao nhất 3 quý (quý 2 và quý 3 tăng lần lượt 6.73% và 6.88%), kéo GDP cả năm tăng lên 7.08%. Tất cả cá nhóm ngành cấp 1 và hầu hết các nhóm ngành cấp 2 có cải thiện trong quý 4. Ngành công nghiệp chế biến chế tạo (ngành cấp 2 chiếm tỷ trọng lớn nhất và tăng trưởng cao nhất) tăng +13.7%, cũng là mức cao nhất 3 quý (quý 2 và 3 tăng +12.4% và +12.1%), chấm dứt chuỗi giảm dần đều kể từ đầu năm.