Báo cáo vĩ mô

Thị trường tiền tệ: Lãi suất giảm sâu trên liên ngân hàng

Thị trường ngoại hối: Tỷ giá USD/VND tiếp tục giảm trên cả tự do và ngân hàng

Thị trường Trái phiếu Chính phủ: Lợi suất TPCP kỳ hạn dưới 10 năm giảm theo diễn biến lãi suất trên LNH nhưng vẫn tăng với các kỳ hạn dài hơn

Cập nhật dữ liệu thị trường năm 2019

Sau báo cáo thị trường TPDN Việt Nam năm 2019 (phát hành ngày 10/01/2020), thông tin các đợt phát hành trái phiếu 2019 vẫn tiếp tục được HNX công bố.

Tổng hợp lại, trong năm 2019, tổng khối lượng TPDN phát hành là 306.5 nghìn tỷ đồng, tương đương mức tăng trưởng 37% YoY. Quy mô thị trường TPDN tăng từ 9.01% GDP (2018) lên khoảng 11.45% GDP (2019). Các doanh nghiệp bất động sản phát hành 121.5 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng cao nhất (39.6%); tiếp theo là nhóm ngân hàng phát hành 118.1 nghìn tỷ đồng (38.5%); năng lượng và khoáng sản phát hành 13.219 tỷ đồng (4.3%); định chế tài chính khác phát hành 12.698 tỷ đồng (4.1%); phát triển hạ tầng phát hành 9.338 tỷ đồng (3%); còn lại là các doanh nghiệp khác.

Một tháng chao đảo vì dịch bệnh

Trong tháng 2 vừa qua, dịch bệnh Covid-19 đã bùng phát nghiêm trọng. Tâm lý lo sợ rủi ro khiến vàng có thời điểm tăng lên sát 1.700 USD/oz - mức đỉnh 7 năm trong khi chỉ số DXY cũng lên sát mốc 100, đi ngược với quy luật USD tăng thì giá vàng giảm như thông thường. Các thông tin tích cực về tăng trưởng kinh tế khiến Mỹ trở thành điểm sáng và đồng USD được giới đầu tư lựa chọn là 1 kênh trú ẩn. Tuy vậy, trong tuần cuối tháng 2, dịch bệnh có dấu hiệu lan rộng tại Mỹ khiến đồng USD đã hạ nhiệt nhanh và lợi tức TPCP Mỹ nói riêng và toàn cầu nói chung đồng loạt giảm mạnh về vùng thấp lịch sử. Lợi tức TPCP Mỹ kỳ hạn 3 tháng cao hơn khá nhiều lợi tức các kỳ hạn 10 năm trở xuống, đường cong lợi tức dịch chuyển xuống 1 đoạn dài (30-40bps) và tiếp tục tình trạng đảo ngược.

Khởi đầu năm đầy biến động

Thỏa thuận giai đoạn 1 giữa Mỹ và Trung Quốc vốn được coi là sự kiện đáng trông đợi nhất trong tháng 1 và đã có thể kéo dài tâm lý tích cực của tháng 12/2019 nếu như không bị xen vào bởi 2 sự kiện lớn. Một là mâu thuẫn Mỹ - Iran bất ngờ bùng phát và hai là đại dịch Corona. Tâm lý giới đầu tư trồi sụt liên tục và được thể hiện rõ nhất qua biến động của đồng tiền trú ẩn là JPY. Đồng tiền này tạo đáy vào giữa tháng 01 trong khi tạo đỉnh vào đầu và cuối tháng, khoảng cách giữa đỉnh và đáy lên tới 1.92%. Vàng và TPCP Mỹ tăng giá mạnh trong khi giá dầu giảm sâu. Đường cong lợi tức đảo ngược, lợi tức kỳ hạn 3 tháng đã cao hơn các kỳ hạn 10 năm trở xuống.

Dòng vốn bắt đầu quay trở lại cổ phiếu sau khi FED hạ lãi suất lần thứ 3 vào tháng 10/2019 (chi tiết xem tại báo cáo Fund Flow tháng 11) và xu hướng này vẫn tiếp diễn cho đến thời điểm hiện tại. Cụ thể, đã có thêm 14.8 tỷ USD inflow vào các quỹ đầu tư cổ phiếu của các thị trường mới nổi, đưa tổng inflow lũy kế từ đầu tháng 11 lên 24 tỷ USD. Tính ròng từ đầu tháng 11 đến nay, các quỹ cổ phiếu EM chưa có tuần nào bị outflow.

Kể từ cuối quý 1/2019, cơ quan chịu trách nhiệm tổng hợp thông tin thị trường TPDN đã chuyển từ Vụ Tài chính Ngân hàng (Bộ Tài chính) sang Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và HNX cũng bắt đầu công bố đầy đủ thông tin các đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ của các doanh nghiệp theo quy định tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP.

Theo thống kê công bố từ HNX và từ các doanh nghiệp, trong năm 2019, có 211 doanh nghiệp thực hiện chào bán tổng cộng 300.588 tỷ đồng trái phiếu, chia làm 807 đợt phát hành trong đó có 12 đợt phát hành không thành công. Tổng số trái phiếu phát hành cả năm là 280.141 tỷ đồng, tương đương 93.2% giá trị chào bán và tăng 25% so với năm 2018. Hầu hết các doanh nghiệp phát hành dưới hình thức riêng lẻ, chỉ có khoảng 6% phát hành ra công chúng bởi các ngân hàng thương mại. Có duy nhất một lô phát hành trái phiếu quốc tế trị giá 300 triệu USD của VPB vào 17/7/2019 với kỳ hạn 3 năm, lãi suất 6.25%/năm và trái phiếu được niêm yết tại Sở giao dịch Chứng khoán Singapore.

Trong suốt 18 tháng qua, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung luôn là yếu tố chi phối lớn nhất tới thị trường toàn cầu. Sự khó lường trong mối quan hệ thương mại của 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới mang lại những ảnh hưởng tiêu cực lớn hơn cả những tác động của các đòn thuế quan. Việc Mỹ và Trung Quốc thống nhất nội dung thỏa thuận thương mại một phần ngay trước thời hạn tăng thuế 15/12/2019 đã giúp cả thị trường như trút được gánh nặng. Trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực hết sức để hãm đà giảm tốc của nền kinh tế và tổng thống Mỹ cũng cần tập trung vào cuộc đua giữ ghế tại Nhà Trắng, một thỏa thuận vào thời điểm này sẽ có lợi cho cả đôi bên.

GDP quý 4 tăng 6.97%, thấp hơn quý 3 (7.48%) và 9 tháng đầu năm (7.04%). Sự giảm tốc của quý 4 xuất phát từ Nông nghiệp và Công nghiệp trong khi Xây dựng và Dịch vụ đã kéo tăng trưởng chung. Ngành Nông nghiệp quý 4 giảm -0.06% và Công nghiệp tăng 7.92%, đều là mức thấp nhất nhiều năm. Ở chiều ngược lại, Xây dựng tăng 10.32% và Dịch vụ tăng 8.09%, lại là mức cao nhất nhiều năm.

GDP cả năm 2019 tăng 7.02%, dù thấp hơn năm 2018 nhưng là năm thứ 2 liên tiếp đạt trên 7%, ngưỡng không thể đạt được trong 10 năm trước đó. Mặc dù vậy, 7% vẫn thấp hơn khá nhiều so với trung bình tăng trưởng trước khi xảy ra khủng hoảng 2008.

GDP quý 4 tăng 6.97%, thấp hơn quý 3 (7.48%) và 9 tháng đầu năm (7.04%). Sự giảm tốc của quý 4 xuất phát từ 2 lĩnh vực Nông nghiệp và Công nghiệp trong khi Xây dựng và Dịch vụ đã kéo tăng trưởng chung. Ngành Nông nghiệp quý 4 giảm -0.06% và Công nghiệp tăng 7.92%, đều là mức thấp nhất nhiều năm. Ở chiều ngược lại, Xây dựng tăng 10.32% và Dịch vụ tăng 8.09%, lại là mức cao nhất nhiều năm.

Dù chưa ghi nhận bước tiến cụ thể nào trong mối quan hệ Mỹ - Trung nhưng hai nước vẫn khẳng định về triển vọng tiến tới một thỏa thuận giai đoạn 1, nhờ vậy tâm lý tích cực tiếp tục được duy trì trong tháng 11, kênh trú ẩn là JPY và vàng đều giảm giá, lần lượt là -1.35% và -3.24% MoM.

Tín hiệu khả quan về đám phán thương mại khiến tỷ giá USD/CNY có thời điểm đã giảm dưới mốc 7.0 nhưng sau đó tăng trở lại, dao động quanh mức 7.03 CNY/USD. Các chỉ số công nghiệp, bán lẻ, đầu tư đều cho thấy kinh tế Trung Quốc đang đi xuống. Trong tháng 11, PBoC đã giảm đồng loạt 5bps các lãi suất điều hành: lãi suất công cụ cho vay trung hạn – MLF (3.25%/năm), lãi suất repo kỳ hạn 7 ngày (2.5%/năm), lãi suất cho vay cơ bản - LPR kỳ hạn 1 năm (4.15%/năm). Bắc Kinh đang chấp nhận đánh đổi những rủi ro của hệ thống ngân hàng và nguy cơ lạm phát để kích thích nền kinh tế đang giảm tốc. Trong bối cảnh đó, áp lực giảm giá của đồng CNY vẫn còn lớn.

Chỉ số công nghiệp tháng 11 tăng +5.4% so với cùng kỳ, là mức tăng thấp nhất 34 tháng và chỉ xấp xỉ một nửa mức tăng của 10 tháng đầu năm là +9.5%. Sự sụt giảm mạnh của sản xuất công nghiệp tháng 11 đến từ nhiều cấu thành. Khai khoáng giảm -5.3% trong khi 10 tháng còn tăng +1.2%; Công nghiệp chế biến chế tạo tăng thấp +6.5% (10 tháng tăng +10.8%)

Sau khi hút vốn mạnh trong năm 2017, các quỹ đầu tư cổ phiếu vẫn giữ chân được dòng vốn trong gần hết năm 2018. Tuy vậy, sức ép của lần tăng lãi suất thứ 4 trong tháng 12/2018 đã khởi đầu cho sự dịch chuyển dòng vốn từ cổ phiếu sang trái phiếu. Trong 11 tháng kể từ tháng 12/2018 đến tháng 10/2019, đã có 277 tỷ USD rút khỏi các quỹ đầu tư cổ phiếu trên toàn cầu. Đây là đợt rút vốn mạnh nhất và kéo dài nhất của cổ phiếu trong vòng 4 năm trở lại đây. Cùng thời gian này, các quỹ đầu tư trái phiếu có inflow 372 tỷ USD.