Báo cáo vĩ mô

Những tổn hại với nền kinh tế Trung Quốc trong cuộc đối đầu với Mỹ đang ngày càng rõ nét, các chỉ số về sản xuất công nghiệp, bán lẻ đều thấp hơn kỳ vọng, tín dụng tăng trưởng yếu, Thủ tướng Trung Quốc thừa nhận rằng tăng trưởng kinh tế 2019 khó đạt được 6%. Để tránh phải trải qua kỳ nghỉ lễ quốc khánh u ám, Trung Quốc đã có các động thái “xuống thang” với thông báo miễn thuế trong vòng 1 năm với 16 mặt hàng Mỹ đang bị áp thuế 25%, cử phái đoàn cấp thấp tới Washington và đưa ra kế hoạch nhập khẩu đậu tương và thịt lợn từ Mỹ. Hai bên tuyên bố nối lại đàm phán cấp cao vào ngày 10-11/10.

GDP quý 3 tăng +7.31%, mức tăng cao nhất 3 quý (quý 1 và quý 2 tăng +6.82% và +6.71%) và cao hơn so với quý 3 cùng kỳ 2018 (+6.82%). Công nghiệp chế biến chế tạo tăng cao +11.68% cùng với Khai khoáng tăng trưởng dương +4.5% đã bù đắp cho ngành Nông nghiệp tăng trưởng âm -0.08%. Tính chung 9 tháng, tăng trưởng GDP đạt +6.98%, bằng đúng mức tăng của 9 tháng 2018 và cao hơn so với mục tiêu 6.6-6.8% của năm 2019. 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) thông báo giảm đồng loạt 25bps các lãi suất điều hành kể từ hôm nay, ngày 16/9/2019. Vậy ý nghĩa của động thái này là gì và sẽ tác động đến nền kinh tế nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng như thế nào?

Chỉ số công nghiệp khai khoáng tăng +4.4% YoY, mức tăng cao nhất 18 tháng. Ngành khai khoáng tiếp tục được hỗ trợ nhờ khai thác than và quặng trong khi dầu khí vẫn tăng trưởng âm. Chỉ số khai thác than tăng đột biến lên +28.3% còn khai thác quặng duy trì mức tăng cao, +20% YoY, dầu khí giảm -1.3%.

Công nghiệp chế biến chế tạo ở xu hướng giảm tháng thứ 3 liên tiếp do Điện tử chưa thể phục hồi để bù đắp phần hụt đi của Lọc hóa dầu. Lọc hóa dầu tháng 7 chỉ tăng +3.9% (5 tháng đầu năm tăng trung bình 86% và tháng 6 giảm -13.5%). Điện tử tăng thấp, +2.7%, thấp nhất 3 tháng.

Xuất khẩu đã có dấu hiệu phục hồi trong Q2, từ mức tăng 5.3% yoy trong Q1 lên 9.6%, kéo tăng trưởng 6 tháng đạt 7.2%. Dẫu vậy, đây vẫn là mức tăng trưởng rất thấp so với cùng kỳ năm ngoái là 16.9% và trong 10 năm gần nhất, mức tăng này chỉ cao hơn mức 5.6% của 6T2016.

Sự giảm sút của nhóm FDI vẫn là nguyên nhân chính kéo xuất khẩu tăng chậm lại. Khối này chỉ tăng 5.5% trong 6 tháng đầu năm so với mức tăng 12% của khối doanh nghiệp trong nước.

Chiều nhập khẩu cũng thể hiện xu hướng tương tự nhưng có tốc độ tăng trưởng cao hơn đạt 8.9% yoy, trong đó, khối FDI tăng 6.5% và khối DN trong nước tăng 12.2%.

GDP quý 2 tăng +6.71%, là mức tăng trưởng thấp nhất 8 quý. 2 ngành chiếm tỷ trọng cao nhất trong nền kinh tế là Công nghiệp chế biến chế tạo và Nông nghiệp tăng trưởng chậm lại là nguyên nhân chính khiến GDP giảm tốc. Một số ngành thuộc lĩnh vực dịch vụ và ngành xây dựng duy trì tăng trưởng ổn định cùng khai khoáng chuyển sang tăng trưởng dương đã giúp GDP không giảm sâu.

USD suy yếu khiến các đồng tiền khác phục hồi mạnh

Khác với bối cảnh kinh tế Mỹ rất tích cực khi nổ ra chiến tranh thương mại đợt 1 hồi tháng 7/2018, kinh tế Mỹ đang có dấu hiệu chậm lại khi nổ ra chiến tranh thương mại đợt 2 vào tháng 5/2019. Số liệu việc làm thấp hơn kỳ vọng, lạm phát cũng ngày càng rời ra mức lạm phát mục tiêu 2%. Những chỉ báo này làm gia tăng dự báo FED sẽ hạ lãi suất trong kỳ họp cuối tháng 7/2019. Lợi tức TPCP Mỹ giảm mạnh ở tất cả các kỳ hạn, trong đó kỳ hạn 10 năm về sát mức 2%/năm tại cuối tháng 6/2019.

GDP quý 2 tăng +6.71% YoY và tính chung 6 tháng GDP tăng +6.76%, thấp hơn so với cùng kỳ 2018 là +7.08%. Sự chậm lại của công nghiệp chế biến chế tạo và nông nghiệp, 2 ngành có tỷ trọng lớn thứ nhất và thứ 3 trong nền kinh tế, là nguyên nhân chính khiến tăng trưởng giảm

Chỉ số công nghiệp chế biến chế tạo 6 tháng tăng +10.8%, thấp hơn cùng kỳ là +12.7%. Công nghiệp điện tử chỉ tăng +3.5% trong khi cùng kỳ tăng +17.5%. Bù lại ngành sản xuất kim loại tăng +40.1% và ngành lọc hóa dầu tăng +69.1% (cùng kỳ tăng +20.7% và +20.3%)

Mặc dù giá lúa trung bình trong 2 tháng 4 và 5 đã cao hơn so với quý 1 nhưng sản xuất nông nghiệp quý 2 gần như chắc chắn sẽ tăng trưởng thấp. Nắng nóng tại miền nam và thời tiết bất thường tại miền bắc khiến năng suất và sản lượng lúa vụ đông xuân giảm. Năng suất lúa đông xuân tại miền nam giảm -0.8 tạ/ha còn tại miền bắc giảm -0.3 tạ/ha. Riêng vùng ĐBSCL do nắng nóng kéo dài trên diện rộng nên năng suất lúa giảm -1.1 tạ/ha. Theo Trung tâm Dự báo khí hậu Mỹ (CPC), một đợt El Nino yếu đã xuất hiện từ tháng 10/2018 và nhiều khả năng sẽ còn kéo dài đến tháng 6-7/2019. Quý 1/2016, do ảnh hưởng của El Nino mạnh, GDP ngành nông nghiệp đã giảm -2.69%.

Sau vài tháng tạm lắng và phát đi tín hiệu khả quan, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung bất ngờ bị thổi bùng sau khi Mỹ tăng thuế từ 10% lên 25% vào 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ 10/5 và đe dọa tiếp tục đánh thuế 25% vào 325 tỷ USD hàng hóa còn lại nếu không sớm đạt thỏa thuận. Đáp lại, Trung Quốc cũng đã áp đặt gói thuế mới lên 60 tỷ hàng hóa Mỹ từ 1/6. Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại, một loạt các công ty công nghệ của Mỹ cũng ngừng giao dịch với Huawei - biểu tượng công nghệ của Trung Quốc. Không chỉ Trung Quốc, Mexico và Ấn Độ cũng rơi vào “chiến dịch” tăng thuế của Tổng thống Mỹ với tuyên bố xóa bỏ ưu đãi thuế quan GSP với Ấn Độ từ 5/6 và áp thuế 5% lên toàn bộ hàng hóa Mexico từ 10/6.

Mức tăng +9.3% của chỉ số công nghiệp trong tháng 4 không phải là thấp so với các tháng đầu năm cũng như cùng kỳ 2018. Tuy nhiên tính chung 4 tháng đầu năm thì chỉ số công nghiệp chỉ tăng +9.2%, thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ là +11.2%. Cấu thành tăng trưởng trong năm 2019 có sự thay đổi nhẹ khi Khai khoáng giữ nguyên (cùng kỳ giảm -1.2%), còn Chế biến chế tạo tăng tương đối thấp +10.9% (cùng kỳ tăng +14%.

Ngành Khai khoáng trong tháng 4 tăng trưởng +2% (cùng kỳ giảm -5%) nhờ khai thác than tăng mạnh, đạt +13.9% (cùng kỳ chỉ tăng +2.3%). Tính chung 4 tháng, Khai thác than tăng +13%, Dầu khí giảm -4.1% (cùng kỳ tăng +4.4% và giảm -3.4%). Sản lượng than khai thác trong 4 tháng đầu năm là 15.8 triệu tấn, tăng +12.8% YoY và hầu hết được sử dụng trong nước.